ขอว่าด้วยเรื่อง อคติ

คำว่า อคติ แปลว่า ไม่เดิน, ไม่ไป หมายความว่า ไม่ควรเดิน ไม่ควรไป หรือไม่ควรประพฤติ อคติ ศัพท์นี้ตรงกับภาษาไทยว่า ความลำเอียง ความไม่เที่ยงธรรม, ความไม่ยุติธรรม มีอยู่ 4 อย่างคือ

1. ฉันทาคติ แปลว่า ลำเอียงเพราะรักกัน หรือเพราะชอบพอกัน เช่น การตัดสินคดีอธิกรณ์ พิพาทต่างๆ ก็ดี การแบ่งปันของก็ดี การพิจารณาให้ยศหรือรางวัลก็ดี ด้วยอำนาจพอใจรักใคร่กัน โดยตัดสินผู้ที่ชอบพอกันเป็นผู้ชนะทั้งๆ ที่ไม่ควรชนะ ให้สิ่งของที่ดี ให้ยศหรือรางวัลแก่คนที่ชอบพอกันทั้งๆ ที่ไม่ควรจะได้ กิริยาอาการอย่างนี้ เป็นการไม่ยุติธรรมอย่างหนึ่ง

2. โทสาคติ แปลว่า ลำเอียงเพราะไม่ชอบกัน หรือเพราะโกรธกัน เกลียดกัน ชังกัน เช่น การตัดสินคดีด้วยอำนาจความโกรธ เกลียดชัง โดยให้ผู้ที่โกรธนั้น เป็นผู้แพ้ทั้งๆไม่ควรแพ้ ให้ของที่เลวแก่ผู้ที่ตนเกลียดชัง ทั้งๆที่เขาควรจะได้ของดี ไม่ให้ยศหรือรางวัลแกผู้ที่ไม่ชอบกันทั้งๆ ที่เขาควรได้ กิริยาอาการอย่างนี้เป็นการไม่ยุติธรรมอย่างหนึ่ง

3. โมหาคติ แปลว่า ลำเอียงเพราะเขลาหรือเพราะความโง่หลงงมงาย ไม่พิจารณาให้ถ่องแท้ว่าอย่างไรถูก อย่างไรผิดอย่างไรควร อย่างไรไม่ควร เช่น เมื่อได้รับคำฟ้องแล้ว ยังไม่ทันได้สอบสวนให้รอบคอบ ก็ด่วนตัดสินผิดๆ พลาดๆ ขาดๆ เกินๆ ไม่ถูกต้อง ยังไม่พอดีตามที่ควร กิริยาอาการอย่างนี้เป็นการไม่ยุติธรรมอย่างหนึ่ง

4. ภยาคติ แปลว่า ลำเอียงเพราะกลัวหรือเพราะเกรงใจ เช่น ผู้มีอำนาจทำผิด ผู้พิพากษา ไม่กล้าตัดสินลงโทษเพราะกลัวเขาจะทำร้ายตอบ หรือผู้น้อยที่อยู่ในความปกครองทำความผิด ผู้ปกครองไม่กล้าลงโทษเพราะเกรงจะขาดความ เมตตากรุณา หรือกลัวว่าเขาจะเดือดร้อน กิริยาอาการอย่างนี้ เป็นการไม่ยุติธรรมอย่างหนึ่ง


ที่มาของคำว่า อคติข้างต้น กบคัดลอกมาจากคำสอนของ พระมหาอดิศร ถิรสีโลวัดราชบูรณะฯ กทม. ซึ่งกบเห็นว่ามันเป็นเรื่องที่ดี ที่ควรจะนำมาคุยกันค่ะ

มนุษย์เราทุกคน กบว่าแทบจะไม่มีใครหลุดพ้นจากคำว่าอคติได้เลย

อคติมันไม่ได้หมายความแค่ว่าเกลียดเลยอคติ แต่อคติเพราะรักก็เรียกว่าอคติได้เหมือนกันค่ะ

หรือรักเพราะต้องการคิดตรงข้ามกับคนที่เกลียด ก็เรียกว่า อคติเช่นกันนะคะ

ในชีวิตของกบ กบต้องผจญกับ อคติ ทั้งจากตัวเอง และคนรอบข้างมากมาย

คนที่จะเข้าใจเราได้ดีที่สุดคือตัวเราเอง

กบเองเลยไม่ค่อยจะแคร์ใครสักเท่าไหร่ค่ะ เพราะคิดว่า ท้ายที่สุด คนที่จะเข้าใจเราก้คือตัวเรา และคนที่เรารักดีกว่าค่ะ